چند روز پیش، هنگامی‌ که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، برای بازدید از خط مقدم نبرد در شرق اوکراین سوار قطاری بود، در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس، چنین نتیجه‌گیری کرد که «جنگ اوکراین را روسیه آغاز کرد، اما پایان آن را چین و آمریکا رقم خواهند زد».

زلنسکی درباره مسائل متعددی صحبت کرد اما محور صحبت‌ او نبرد شهر نسبتا کوچک باخموت بود که جمعیت آن به حدود ۷۰ هزار نفر می‌رسد. زلنسکی خاطرنشان کرد که جنگ باخموت بیش از آنکه جنگ تاکتیکی (نظامی) باشد، نبردی سیاسی (اخلاقی) است و درگیری در این شهر در منطقه دونباس اوکراین به یک پرونده نمادین تبدیل شده است که بسیاری از تحولات آینده به آن بستگی دارد.

بنابراین هرگونه پیروزی روسیه در این جنگ که به سقوط شهر منجر شود، می‌تواند آثار بسیار منفی بر روحیه مردم اوکراین داشته باشد، علاوه بر اینکه ممکن است تصمیم غرب به عنوان حامی کی‌یف در جنگ دفاعی علیه مسکو به ادامه رویارویی با روسیه تضعیف شود و در نتیجه، کشورهای غربی برای پایان دادن به بحران جنگ در اوکراین، کی‌یف را به نشستن پای میز مذاکره وادار کنند.

البته برای اینکه طرف‌های درگیر پای میز مذاکره بنشینند، باید نخست توافقی برای آتش‌بس منعقد شود و این امری است که چند روز پیش، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، درباره آن هشدار داد و گفت: آتش‌بس کنونی باعث می‌شود روسیه مناطقی را که تا به حال تصرف کرده است، تحت کنترل خود نگه دارد و آن‌ها را جزو قلمرو خود به شمار آورد.

هرچند رئیس‌جمهوری اوکراین در ارزیابی‌هایش از وضعیت جنگ باخموت با آمریکایی‌ها اختلاف‌نظر دارد، سعی می‌کند به سمت همگرایی نمادین به سمت پکن گام بردارد؛ به ویژه اینکه چین در چارچوب ائتلاف راهبردی دو قدرت در کنار مسکو ایستاده است.

با آنکه چین در یک سالگی جنگ اوکراین طرح صلح ۱۲ ماده‌ای را ارائه کرد که شامل بند مهمی بود که بر لزوم احترام به حاکمیت کشورها و مرزهای بین‌المللی شناخته‌شده تاکید داشت، در این طرح به ضرورت خروج روسیه از اراضی اشغالی اوکراین هیچ‌گونه اشاره‌ای نشده بود؛ به این معنی که مناطق یادشده از جمله شبه‌جزیره کریمه که مسکو آن را در سال ۲۰۱۴ اشغال کرد، در محدوده مرزهای بین‌المللی شناخته‌شده قرار دارند.

پکن در حالی‌ که دو طرف جنگ را به مذاکره دعوت می‌کند، به موضوع اشغال اراضی اوکراین از سوی روسیه، پاسخ قانع‌کننده‌ای ارائه نمی‌دهد. با این حال، با توجه به موقعیت مهم بین‌المللی چین و ائتلاف راهبردی آن با روسیه از موضع قدرت، رئیس‌جمهوری اوکراین در چارچوب نبرد دیپلماتیک خود با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، از شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، برای دیدار از اوکراین دعوت کرد.

به‌رغم این تحول، تا زمانی‌ که نبرد باخموت به نفع یکی از طرف‌ها پایان نیابد، هیچ تغییر قابل ذکری در وضعیت جنگ رخ نخواهد بود؛ به ویژه اینکه هنوز هوا به میزان مطلوبی گرم نشده است تا زمینه راه‌اندازی تهاجم نظامی بزرگی فراهم شود. این در حالی است که در حال حاضر، هر دو طرف از وضعیت کنونی خسته شده‌اند؛ در حالی‌ که اوکراینی‌ها در انتظار دریافت تجهیزات نظامی بیشتری از غرب‌اند، روس‌ها نیز علی‌رغم پهناوری روسیه، توانایی‌های نظامی و قدرت پرآوازه ارتش در این جنگ به‌شدت شکست خورده‌اند. حتی پس از گذشت بیش از ۱۴ ماه از آغاز جنگ اوکراین، مسکو تاکنون نتوانسته است در این نبرد پیروز شود یا با دستیابی به یک پیروزی نمادین، بتواند راه‌حلی را که به دنبال آن است به گونه‌ای به طرف مقابل تحمیل کند.

بدون شک، وضعیت کنونی جنگ برای روسیه که قصد دارد به اوکراین به عنوان متحد غرب، درس عبرتی بدهد، یک ناتوانی بزرگ است. به همین دلیل به نظر می‌رسد مسکو در معادله ائتلاف با پکن در موقعیت ضعیفی قرار دارد؛ در حالی‌ که پکن همچنان از موضع قدرتمندی برخوردار است.

هرچند همه طرف‌ها از یک جنگ طولانی‌مدت صحبت می‌کنند، تاریخ به ما آموخته که هر جنگی ممکن است در یک لحظه غیرمنتظره متوقف شود؛ به‌ویژه از آنجایی که دو طرف متخاصم تحت فشار جدی حامیان خود قرار گرفته‌اند؛ ایالات متحده در رابطه با اوکراین و چین در رابطه با روسیه. بنابراین، بعید نیست جنگی را که روس‌ها تصمیم آغاز آن را گرفتند، با آتش‌بسی که چین و ایالات متحده تصمیم آن را بگیرند، پایان یابد.

برگرفته از روزنامه النهار العربی